Tepe Kilisesinin Sahilden Görüntüsü

Siyah-beyaz kare, Ünye’nin kıyıya yaslanan eski dokusunu tek nefeste anlatıyor: ahşap çıkmalı, kiremit örtülü evler denize doğru basamaklanırken, kadrajın gerisinde ince, silindirik bir çan kulesi yükseliyor. Bu, Kilise Tepe’deki Theotokos (Meryem Ana) Rum Kilisesi’nin kulesi. Kitabeye göre kule 1873 tarihli; ama buranın hikâyesi daha eski. 1658’de Antakya Patriği III. Makarios’un notlarında, taş duvarlarla çevrili, meyve ağaçlarıyla süslü bir bahçe içindeki “Our Lady” kilisesinden söz edilir. 

Fotoğrafta görülen yoğun kıyı yerleşimi, evlerin suya değen iskeleleri ve birbirine yaslanan çatılarıyla, çokkültürlü bir liman şehrinin gündelik hayatını çağrıştırıyor. 

Kader ise serttir: Rum nüfusun ayrılmasıyla yapı işlevini yitirir; çan kulesi 1923’ten önce Topal Osman’ın adamlarınca yıkılır. Kilise, yakınındaki ortaokulun bahçesine dâhil edilince, naos bir süre beden eğitimi ve tiyatro için, yan nefler depo olarak kullanılır. 1950’lerde derslik ihtiyacı ağır basar; yeni okul ve spor kompleksi için kilise tamamen kaldırılır. Bahçesinden çıkan Marsilya kiremidi kaplı kanaletler, yakınlardaki eski mezarlığın izleri ve 2011’de hafriyatta ortaya çıkan kalıntılar, bu belleğin yeraltındaki devamıdır. Rivayet, Gürcü prensesi Sopio Gurieli’nin anıt mezarının bir dönem bu avluda bulunduğunu da ekler. 

Fotoğraf, kaybolan bir mimarinin değil, birlikte yaşamanın ritminin de hatırası.

Not: Fotoğrafta yapay zeka destekli renklendirme yapılmıştır.